Demir Sülfat (FeSO₄) Nedir?
Demir sülfat, kimyasal formülü FeSO₄ olan bir demir (II) tuzudur. Genellikle heptahidrat formda (FeSO₄·7H₂O) kristal yapıda bulunur. Yeşilimsi-mavi renkte kristaller şeklinde olur ve su içinde kolayca çözünür.
Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Kimyasal Formül | FeSO₄ (çoğu zaman heptahidrat şekli: FeSO₄·7H₂O) |
| Molekül Ağırlığı (heptahidrat) | 278.02 g/mol |
| Renk | Yeşil-mavi kristal |
| Yoğunluk | ≈ 1.895 g/cm³ (heptahidrat form) |
| Çözünürlük | Su içinde iyi çözünür, asidik çözeltilerde stabil |
| pH (çözeltisi) | Asidik (özellikle yüksek konsantrasyonda) |
| Stabilite / Oksidasyon | Hava, su ve oksijen ile zamanla okside olabilir (Fe(II) → Fe(III)) |
Kullanım Alanları
- Tarım / Gübre: Bitkilerde demir eksikliğini gidermek amacıyla toprak veya yapraktan uygulanır.
- Su Arıtma: Flokülant olarak kullanılarak askıda katıları çöktürme işleminde görev alır.
- Endüstri: Pigment üretiminde, demir bileşiklerinin hazırlanmasında, çimento endüstrisinde krom indirgeme gibi işlemlerde kullanılır.
- Kireçleştirme / pH Ayarlaması: Su sistemlerinde pH düzenlemede ya da kimyasal nötralizasyon işlemlerinde yer alabilir.
- Laboratuvar Kullanımı: Analizlerde, deneylerde ve kimyasal reaksiyonlarda reaktant ya da standard madde olarak.
Avantajları ve Sınırlamaları
Avantajları
- Maliyet açısından görece uygun bir demir kaynağıdır.
- Kolay çözünürlüğü sayesinde bitkiler ve sistemler tarafından absorbabl formda sunar.
- Flokülant özellikleri sayesinde su arıtmasında etkinlik sağlar.
Sınırlamaları / Zorlukları
- Fe(II) formu okside olma eğilimindedir, bu da etkinliği azaltabilir.
- Yüksek asidik karakteri nedeniyle kimi sistemlerde koroziv olabilir.
- Dozajı iyi ayarlanmazsa çevresel etkileri olabilir (örneğin su sistemlerinde demir birikimi).
Güvenlik ve Depolama
- Toz veya kristal formu solunduğunda solunum yollarını tahriş edebilir; maske önerilir.
- Göz ve cilt ile temasında tahrişe neden olabilir; koruyucu gözlük ve eldiven kullanılmalıdır.
- Nemli ortamdan ve doğrudan güneş ışığından kaçınılmalı.
- Çocukların ulaşamayacağı, kapalı ve kuru bir alanda saklanmalıdır.
- Atık su ve artık çözeltiler çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmelidir.